ریزه‌کاری‌های شست‌وشوی فرش دستبافت

یکی از مولفه‌های ایرانی که در تمام جهان به عنوان نماد ایران شناخته می‌‌شود فرش دستبافت است. فرش دستبافت ایرانی زیباترین و منحصربه‌فردترین فرش در تمام دنیاست. بسیاری از خانواده‌ها از فرش ماشینی با اینکه تنوع و قیمت مناسبی دارد استقبال نمی‌کنند؛ چون معتقدند فرش دستبافت روح زنده‌ای دارد و به فضای منزل زیبایی و شکوه می‌بخشد. اما شستشوی فرش دستبافت ریزه‌کاری‌ها و حساسیت‌هایی دارد که حتما باید به آنها توجه کرد.
برای شست‌وشوی فرش دستبافت اول باید نوع آن مشخص شود. فرش دستبافت انواع مختلفی دارد. فرش پشمی فرشی است که پرز آن پشمی باشد. فرش پشمی فرش دستبافت معمولی محسوب می‌شود. اما فرش ابریشمی فرش دستبافت درجه یک است. فرش ابریشمی خود چند نوع دارد و بسته به میزان استفاده از ابریشم تمام ابریشم، گل ابریشم و کف ابریشم نامیده می‌شود.
فرش دستبافت در اندازه‌های مختلفی بافته می‌شود. قالی، قالیچه، کلگی، کناره، ذرع و نیم و ذرع و چارک، پشتی، پادری و تابلو فرش انواع فرش دستبافت هستند که بر اساس اندازه نام‌گذاری شده‌اند.

مراحل شست‌وشوی فرش دستبافت

شست‌وشوی فرش دستبافت بسیار اهمیت دارد. اگر این کار به درستی انجام نشود فرش کیفیت اولیه و رنگ خود را از دست می‌دهد و جلوه آن از بین خواهد رفت. شست‌وشوی فرش دستبافت باید به صورت اصولی و دقیق انجام شود تا در عین حال که آسیبی به بافت آن نمی‌رسد اما همه آلودگی‌ها و لکه‌ها از روی آن پاک شود.
به‌طور کلی شست‌وشوی فرش دستبافت با استفاده از ماشین‌آلات مکانیزه توصیه نمی‌شود و بهتر است با همان روش سنتی انجام شود. معمولا میزان رضایت مشتریان از یک قالیشویی بستگی به نحوه شستن فرش دستبافت توسط آن قالیشویی دارد. حفظ حالت و کیفیت فرش اعتبار دوچندانی به قالیشویی خواهد بخشید.
اولین قدم در شست‌وشوی فرش دستبافت بازرسی فرش است. فرش باید از نظر میزان آلودگی، پوسیدگی و وجود لکه و حتی سوراخ بررسی شود تا قبل از غبارگیری و شست‌وشو اگر نیاز به رفو و ترمیم دارد این اقدامات انجام شود و بهترین روش شست‌وشو برای فرش انتخاب شود.
مرحله بعد غبارگیری از سطح فرش است. غبارها به شکل ذرات دوده، کربن و… به داخل پرزهای فرش نفوذ می‌کنند و با جذب کمترین رطوبت به صورت لکه‌های کثیف روی سطح فرش دیده می‌شوند. این لکه‌ها اگر تمیز نشوند در طول زمان باعث پوسیدگی فرش خواهد شد. آسیب دیگری که غبار و لکه‌ها به فرش دستبافت شما می‌زنند جذب ات موذی مثل بید است. در قالیشویی غبارگیری به دو روش دستی و ماشینی انجام می‌شود. دستگاه‌های مکنده ابتدا با استفاده از یک برس نرم فرش را جارو می‌کنند و سپس غبار آنها جذب دستگاه می‌شود. شدت عمل دستگاه بر اساس نوع فرش تنظیم می‌شود تا پرزهای فرش از بین نرود و به بافت فرش آسیبی نرسد. دستگاه‌های دیگری هم در سال‌های اخیر برای غبارگیری مورد استفاده قرار می‌گیرد که با ساختار گردونه و حرکت دورانی تعداد زیادی فرش را غبارگیری می‌کنند.
دستگاه‌های شست‌وشو با استفاده از برس‌های گرد و بزرگ به آهستگی سطح فرش را با کمک مواد شوینده مناسب می‌شویند و آب هم با فشار مناسب فرش را آبکشی کرده تا مواد شوینده از قالی خارج شوند. برای آبگیری فرش دستگاه‌هایی وجود دارند که به روش گریز از مرکز و با حرکت دورانی آب را از فرش می‌گیرند. دستگاه در حین چرخش گرما هم ایجاد می‌کند تا به فرآیند خشک شدن فرش سرعت ببخشد.
البته بسیاری از فرش شویی ها فرش‌های دستبافت را با استفاده از روش سنتی و افراد متخصص می‌شویند تا آسیبی به فرش وارد نشود. فرش‌های ابریشمی بخاطر حساسیت ابریشم نیاز به مراقبت بیشتری دارند. قیمت شست‌‌وشوی قالی‌های ابریشم هم بیشتر است.
دمای آب به‌کاررفته برای شست‌وشو و نوع مواد شوینده برای حفظ رنگ و بافت فرش دستبافت از نکات مهمی است که قالیشویی‌ها در نظر می‌گیرند.